Gelişmiş ülkelerde bağımsız politikalar yürütmesi beklenen merkez bankalarının aksine Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yıllarca piyasalara yaptığı arka kapı müdahaleleri ile eleştiri konusu olmuştu.
KKM’YE YENİ GİRİŞLER 2 YILIN ARDINDAN KAPANDI
Şahap Kavcıoğlu döneminde döviz ataklarını kesebilmek amacıyla Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasını hayata geçiren TCMB, aradan geçen 2 yılın ardından sisteme yeni girişlere kısıtlama getirdi.
Bugün yapılan açıklama ile 1 Ocak 2024 tarihi itibarıyla TL dönüşümlü KKM hesaplarına yönelik yeni girişlere son verileceği duyurulurken, uygulamanın etkileri ekonomi dünyasında tartışma konusu yarattı.
DOLAR KRİZİNE NEDEN OLABİLİR Mİ?
18 Ağustos tarihli Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) raporuna göre KKM hesaplarında biriken toplam para 3 trilyon 440 milyar liranın üzerine çıkarak tarihi zirvesini görmüş ve yeni göreve başlayan TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan’ı alarma geçirmişti.
Bu tarih sonrasında tasfiye sürecini başlatan TCMB, ilk aşamada zorunlu karşılık oranlarını yukarı çıkararak KKM’den çıkışları teşvik ederken, piyasalarda yaşanan derin likidite çekilmesinin ardından KKM’deki toplam mevduat 700 milyar liranın üzerinde düşmüştü. Ekonomistler, bu düşüşün tamamına yakınının TL dönüşümlü KKM hesaplarında yaşandığını iddia ederken, bu nedenle alınacak kararın KKM ve dolar kuru üzerinde derin etkilerinin olmayacağını savunmakta.
Eski TCMB başekonomisti Hakan Kara, söz konusu gelişmenin ardından sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda “Bu kararın önemli etkisi olmaz çünkü TL dönüşümlü KKM stoku zaten çok azalmıştı. Asıl olarak dövizden dönüşümlü KKM sonlandığında bir dönemin kapandığını göreceğiz.” ifadelerini kullandı.
Bu kararın önemli etkisi olmaz çünkü TL dönüşümlü KKM stoku zaten çok azalmıştı. Asıl olarak dövizden dönüşümlü KKM sonlandığında bir dönemin kapandığını göreceğiz. https://t.co/22Rbpnak3u
— Hakan Kara (@ali_hakan_kara) December 29, 2023
SIRADAKİ HAMLE GERÇEK DÖVİZ ŞOKUNU YAŞATABİLİR!
Aylardır sürdürülen politikalar ile yumuşatılan TL dönüşümlü KKM hesaplarının, 1 Ocak itibarıyla yeni girişlere kapatılmasından çok etkilenmeyeceği tahmin edilse de , 2024 yılında Dövizden Dönüşümlü KKM hesapları için yapılacak yeni kısıtlamaların kur tarafında şok etkileri yaratmasından korkuluyor.
Her ne kadar 700 milyar liranın üzerinde çıkış yaşanmış olsa da, halihazırda KKM’de bulunan 2 trilyon 651 milyar 831 milyon liralık mevduatın önemli bir bölümünün dövizden dönüşümlü KKM hesaplarında bulunduğunun düşünülmesi, bu paranın tasfiyesi sürecinde büyük risklerin bulunduğunu gözler önüne çıkarıyor.
Ekonomistler, tepeden inme bir tasfiye süreci halinde KKM’deki 2.6 trilyon liralık paranın büyük bir bölümünün döviz tevdiat hesaplarına yönelebileceğine işaret ederek, söz konusu durumun dolar/TL paritesi için yeni bir felaket olabileceği uyarısında bulundu.
MERKEZ BANKASI’NDAN YENİ YASAKLAR BEKLENİYOR
Uzmanlar, bugüne kadar TL dönüşümlü hesapları hedef alan kısıtlamaların ardından TCMB’nin 2024 yılında KKM’yi esas sorun haline getiren dövizden dönüşümlü hesaplara yöneleceğini belirtirken, ilk aşamada uygulama için stopaj vergisi gündeme geliyor.
KKM’yi özel şirketler için cazip hale getiren sıfır vergili duruma son verilmesinin şirketleri uygulamadan çıkmaya iteceği konuşulurken, TCMB sistemden çıkacak paranın yeniden döviz hesaplarına yönelmesini ise TL mevduat faizine verdiği dopinglerle engellemeyi amaçlıyor.
Bu doğrultuda yılın ilk çeyreğinde KKM’de kısıtlayıcı hamlelerin seyrek görülebileceği belirtilirken, 31 Mart seçimlerinin ardından uygulamadan sert çıkışların yaşanacağı düşünülmekte.
